TEMA 3 : TRANSFORMASI DESA DAN PEMBANDARAN

Tema ini terdiri dua pecahan tajuk utama iaitu:
1. Transformasi desa, dan
2. Pembandaran.

Nota 1: Transformasi desa
1. "Menjelang tahun 1970 sebahagian besar daripada penduduk desa masih dibelenggu kemiskinan. Sebagai contoh insiden kemiskinan di kalangan penduduk desa pada waktu itu ialah 58.7 peratus, dan sembilan daripada 10 penduduk miskin tinggal di kawasan desa.
Namun kini keadaan itu telah jauh berbeza. Kadar kemiskinan sudah menjadi 11.4 peratus dan lebih membanggakan kadar kemiskinan tegar di luar bandar telah berkurangan kepada 2.3 peratus pada tahun 2002."

2. Senario di atas adalah sedikit gambaran keadaan sosioekonomi negara kita sehingga kini. Untuk penjelasan yang mendalam, perbincangan ini boleh dilanjutkan kepada perkara-perkara berikut iaitu:
(a) Memahami konsep transformasi desa,
(b) Mengkaji faktor-faktor yang mempengaruhi transformasi desa, dan
(c) Memahami proses bagaimana transformasi desa berlaku.

3. Transformasi desa merujuk kepada perubahan sosioekonomi desa.

4. Perubahan-perubahan sosioekonomi desa tersebut berlaku dari segi:
(a) Guna tanah
(b) Kemudahan asas
(c) Pengangkutan
(d) Komunikasi
(e) Pekerjaan penduduk
(f) Pendidikan
(g) Taraf kesihatan
(h) Sikap dan pemikiran, dan sebagainya.

5. Contoh-contoh perubahan sosioekonomi Malaysia sebagai bukti berlakunya transformasi desa.
(a) kadar literasi penduduk dewasa meningkat daripada 57 peratus pada tahun 1970 kepada 83.5 peratus pada tahun 1995.
(b) Isi rumah miskin semakin berkurangan iaitu daripada 37.7 peratus (1976) kepada 7.5 peratus (1999).
(c) Jangkaan hayat penduduk semakin bertambah panjang iaitu daripada 64 tahun pada tahun 1970 kepada 72.2 tahun pada tahun 2005.
(d) Pendapatan bulanan purata penduduk luar bandar telah bertambah tiga kali ganda iaitu RM 550 pada tahun 1979 kepada RM 1729 pada tahun 2002.
(e) Kadar kematian bayi (bagi 1 000 kelahiran hidup) telah berkurangan iaitu 40.8 pada tahun 1970 kepada 8.1 pada tahun 1998.
(f) Sehingga tahun 2000, 87 peratus isirumah luar bandar mempunyai kemudahan air paip dan 93 peratus telah mendapat kemudahan elektrik.

6. Transformasi desa berlaku dengan begitu pesat dipengaruhi oleh dasar dan strategi pembangunan desa yang digubal dan dilaksanakan oleh kerajaan sejak merdeka terutama selepas tahun 1970.

7. Dasar dan strategi ini boleh diringkaskan kepada empat iaitu:
(a) pembangunan wilayah
Pembangunan wilayah adalah satu bentuk pembangunan secara terancang melibatkan kawasan yang luas (wilayah) sama ada berasaskan ekonomi bandar atau pertanian.
Pembangunan wilayah bertujuan untuk mengurangkan jurang perbezaan ekonomi yang nyata yan ada antara negeri-negeri.
Strategi ini melibatkan pengunaan sepenuhnya segala punca-punca keluaran yang masih belum diusahakan, terutama sekali di negeri kurang maju; menggalakkan pemindahan penduduk ke kawasan-kawasan yang mengandungi kemungkinan ekonomi yang banyak; meluaskan kemudahan-kemudahan infrastruktur dan perkhidmatan sosial di negeri-negeri tersebut dan kawasan-kawasan yang telah ketinggalan dalam pembangunan.

(b) Pembangunan in-situ
Program pembangunan wilayah secara in situ dilaksanakan untuk memajukan penduduk di kawasan tradisional yang tidak berminat untuk berhijrah ke luar.
Program ini menumpukan usaha kepada pembangunan semula kampung-kampung dan kawasan pertanian yang telah sedia ada melalui penyediaan kemudahan infrastruktur, penanaman semula tanaman, khususnya yang berorientasikan dagangan bagi meningkatkan keluaran hasil pertanian.
Melaluinya, petempatan dimodenkan dan perkhidmatan disediakan untuk meningkatkan keluaran serta taraf hidup penduduk desa.

(c) Pembangunan pertanian bersepadu
IADP ialah satu pakej pembangunan yang bersifat 'kesepaduan' yang menggabungjalinkan segala resos, tenaga, sumber berpotensi, dan agensi kerajaan bagi memajukan sektor pertanian luar bandar dan seterusnya membasmi kemiskinan desa.
Di antara strategi yang terlibat di bawah IADP ialah seperti program pembangunan tanah pertanian, kepelbagaian tanaman, program penanaman semula, dan penyatuan saiz dan skala tani yang tidak ekonomi di bawah rancangan mini estet (pertanian berkelompok)

(d) Perindustrian desa
Strategi ini dilakukan melalui program penyelerakan/penyebaran industri ke desa.
Antaranya, melalui pembangunan Perusahaan Kecil dan Sederhana (PKS) sama ada asas sumber, makanan dan elektronik yang berintensif buruh, pemprosesan produk pertanian dan sebagainya.
Selain itu, kawasan desa yang berpotensi dikenal pasti untuk dibina kilang pembuatan atau pemprosesan dengan menjadikan kawasan tersebut sebagai zon industri bebas cukai, dibina kemudahan asas yang lengkap, diberikan insentif pelaburan, dan lain-lain untuk menarik pelabur membina industrinya.
Penyebaran industri ke desa di jangka dapat meningkatkan pendapatan penduduk desa melalui pewujudan peluang pekerjaan dalam sektor pembuatan dan perkhidmatan moden.